Recensie: Woorden wisselen; werken aan een hertaling van besturen, organiseren en adviseren

Mark van Twist heeft een interessant boek geschreven dat minder gaat over de inhoud van besturen, organiseren en adviseren, als over de vorm ervan: de manier waarop ‘taal’ namelijk optreedt als beïnvloeder van ons handelen. Die taal kan vele vormen aannemen. Van Twist behandelt uitgebreid vier stijlvormen, zoals hij dat noemt, en laat zien hoe deze in staat zijn tot een effectievere beïnvloeding van de wijze waarop wij sturen, de manier waarop wij organiseren en adviseren. Deze stijlvormen – metaforiseren, narrativiseren, calculeren en symboliseren – behandelt hij één voor één in een actieve vorm, om te laten zien dat taal levend is en in gestolde vorm minder zichtbaar maakt hoe beïnvloedingsprocessen verlopen.

Uittreksel: Instituut voor briljante mislukkingen; maak ruimte om te experimenteren, innoveren en leren van Paul Louis Iske

In een wereld waarin werkelijk alles in transitie is, is de bruikbaarheid van een command and control aanpak beperkt. Bij transitie past niet alleen een andere sturingsstijl, maar ook een andere houding. Vooral een houding ten aanzien van mislukkingen. Helaas maken we onderdeel uit van een cultuur waarin alleen successen gelden. De werkelijkheid is echter dat 90% van de nieuwe initiatieven het niet redt. Is dat dan reden om niet meer te innoveren of om mensen die het niet gered hebben af te schrijven? Neen, geenszins, integendeel, zegt Iske en met hem het hele Instituut voor Briljante Mislukkingen. Fouten maken is menselijk en van fouten kunnen we leren. Daar past een leercultuur bij en dat is niet iets van ‘ernaast’, maar van ‘erdoorheen’.
Met het boek wil Iske een bijdrage leveren om het gevoel van angst en schaamte dat aan mislukken pleegt weg te nemen. Daar komt nog eens bij dat mislukken soms ook nog tot onverwacht mooie neveneffecten kan leiden. Het IvBM wil belemmeringen voor nieuwe ervaringen, innovatie en ondernemen wegnemen en het leervermogen van mensen, organisaties en samenleving als geheel vergroten. Daarmee draagt het bij aan persoonlijke en collectieve groei.

Recensie: Verandermanagement veranderd van Wouter ten Have c.s

Wouter ten Have, Anne-Bregje Huijsmans, Maarten Otto en Steven ten Have hebben met hun boek ‘Verandermanagement veranderd’ een bijdrage geleverd aan de professionalisering van het verandermanagement. Zij hebben een 18-tal populaire veranderideeën – hypes in de vakgebied – getoetst aan de hand van wetenschappelijke publicaties, die betrekking hebben op de inhoud van deze ideeën. Daarmee hopen de auteurs niet alleen een bijdrage te leveren aan de demystificatie van het vakgebied, maar ook fouten in de adviespraktijk te voorkomen omdat consultants vasthouden aan ideeën, die niet waar blijken te zijn.

Recensie: Bezieling werkt acht bronnen van groei en ontwikkeling in organisaties Hans Wopereis

Hans Wopereis heeft tien jaar na het verschijnen van zijn boek ‘Het licht en de korenmaat; je ziel als werkgever’ opnieuw een boek geschreven dat bijzondere aandacht verdient. Had zijn vorige boek meer weg van een ontdekkingstocht naar de binnenwereld van de mens, dit boek verbindt de binnenwereld van de mens met die van de organisatie. Daarmee neemt vanuit organisatie veranderingsperpectief de relevantie toe. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een paragraaf over wat je als individu kunt doen in je organisatie en wat je als organisatie kunt doen.

Recensie: Veenbrand; smeulende kwesties in de welvarende samenleving

Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft met ‘Veenbrand’ teruggeblikt op een reeks van columns, die hij in de periode februari 2014 tot oktober 2018 in het Financieel Dagblad schreef. Rode draad in al die columns is de uitspraak die vaak doorklinkt in SCP-studies namelijk dat het volgens de burgers met hen individueel goed gaat, maar met de samenleving niet. Waar heeft dat mee te maken? Waaruit komen gebrek aan vertrouwen en pessimisme uit voort? Putters komt er achter dat er vier smeulende kwesties zijn die het sociale klimaat in Nederland negatief beïnvloeden. Tegen de achtergrond van die smeulende kwesties probeert hij steeds het begin van een nieuw perspectief te plaatsen.

Recensie: Ecologisch wezen van Timothy Morton

Na de spraakmakende boeken ‘Hyperobjects’ (2013) en Dark ecology (2016), waarin Morton omstandig uitlegt hoe we verstrikt zijn geraakt in ons technisch hoogwaardig, eigen geweven ecologische web, is ook zijn nieuwe boek ‘Ecologisch wezen’ weer een hersenkraker. Niet alleen om zijn denkstappen te kunnen volgen, maar ook om diep te ervaren dat we zelf deel van het probleem zijn. Denk aan de verschrikkelijk traumatische gebeurtenissen als wereldwijde opwarming, massale uitroeiing, verpesting van de atmosfeer. Na lezing van dit ontmoedigende, bemoedigende boek komen we er echter achter dat de oplossingsrichting dichterbij is dan we denken, maar dat deze juist daarom zo moeilijk is te realiseren.

Steentjes in de vijver

‘Transities zijn mensenwerk’, is de openingszin in het nieuwste boek van Jan Rotmans. Dat idee is  niet nieuw en vormt een belangrijk onderdeel van het nieuwe management denken. Verandering begint bij mensen. Zeelenberg| Adviseurs voor mens en organisatie, hanteert dit als uitgangspunt van de leercirkels Leiderschap en talentontwikkeling, die zij vanaf 2014 voor organisaties in verandering ontwikkelen. Hun aanpak is gericht op persoonlijke transformatie van deelnemers met als doel een impact op de organisatie waar zij werken. Werkt dat? Enquête onderzoek onder deelnemers laat zien dat zij zelf wel het gevoel hebben veranderd te zijn, maar wat dit voor de organisatie betekent is (nog) niet duidelijk. Om hier meer inzicht in te krijgen is onderzoek op locatie nodig, zodat je dicht op de dagelijkse praktijk zit. Dan, zo is het idee, kan je echt zien wat er gebeurt.

Open venster – deel 2

Er is iets in de lucht, een nieuw management denken.’ Dat zegt Frederic Laloux wanneer hij vertelt over zijn onderzoek naar organisaties die het anders aanpakken en die in de kern veel op elkaar lijken. Zijn onderzoek sluit aan bij het pallet nieuwe denkbeelden, theorieën en modellen dat Paul Misdorp en Jan Willem Zeelenberg aanbieden in hun leercirkels. Hiermee streven zij naar een verandering van visie en werkwijze van hun deelnemers met een impact op de organisatie waar zij werken. Activerend onderzoek ondersteunt hen hierbij. Wat ervaren deelnemers, wat betekent dit voor hun leven en werk en hoe beklijft het in de dagelijkse praktijk? Wat ondersteunt dit en wat zijn belemmeringen? Het antwoord op deze vragen levert signalen en handvatten op voor de begeleiders en opdrachtgevers. In deze brochure vindt u de resultaten van de tweede meting onder deelnemers aan de leercirkels.

Uittreksel ‘Bureaucratie is een inktvis’ van René ten Bos

Quantum leiderschap van Danah Zohar

De mens is in essentie uniek, singulier en creatief, dus geen bureaucratisch dier. De bureaucratie bedreigt deze eigenschappen en het paradoxale is dat de mens zich verrassend goed thuis voelt in de bureaucratie, zeker als we bevredigd worden door een consumentistisch sausje.
Ten Bos wil het denken over bureaucratie bevrijden uit de ‘klauwen’ van de bedrijfskundige. In onze auditsamenleving overheerst het geïnstitutionaliseerde vertrouwen en niet het vertrouwen dat gewone mensen in elkaar hebben. Kennelijk vertrouwen we niet langer te vertrouwen.
In een voetnoot over Peter Sloterdijk ligt een belangrijke drijfveer van Ten Bos besloten wanneer het gaat over de complexiteit van de huidige samenleving en de huidige politiek. Dat vraagt om een hyperpolitiek (zie hieronder), maar die is nu juist gefrustreerd door lokale wrok en woede als gevolg van een te veel aan bureaucratie en een politiek die geen durf toont om een synthese te formuleren over wat er werkelijk aan de hand is. De uitdaging voor Sloterdijk – en Ten Bos lijkt daarmee in te stemmen – is dat we om moeten leren gaan met duurzaamheid; een lastige opgave in deze overgangsfase waarin we leven. Daarmee lijkt Sloterdijk te preluderen op een andere tijd, waarin de mens in samenwerking z’n eigen verantwoordelijkheid weer pakt en niet leunt op bureaucratische steunstructuren, die uitgewerkt zijn.

Uittreksel ‘Quantum leiderschap’ van Danah Zohar

Quantum leiderschap van Danah Zohar

De quantumfysica en de chaos- en complexiteitstheorie benadrukken het creatieve potentieel van onzekerheid. Het gaat er van uit dat creatiev systemen complex en sterk onderling verbonden zijn en dat we het zelforganiseren kunnen laten functioneren, in dialoog met elkaar en hun omgeving. Ze zijn op hun best als ze zich ‘op de rand van chaos’ bevinden, het punt van maximale instabiliteit binnen een systeem dat de vrijheid biedt om te innoveren en de regels te herschrijven.”

Quantumleiders leren hoe ze in onzekerheid en instabiliteit moeten werken en gedijen er goed bij. Ze weten creativiteit en innovatie het best kunnen worden gekoesterd ‘op de rand van chaos’. Ze zien het gebrek aan zekerheid en duidelijk grenzen als een kans voor experimenten en creatieve onderzoekingen. Terwijl Newtoniaanse leiders de voorkeur geven aan het spelen van een begrensd spel, een spel binnen de regels en binnen de grenzen, verkiezen quantumleiders een spelen met de grenzen, ze bedenken nieuwe regels en vinden het spel opnieuw uit.