De corporate tribe; organisatielessen uit de antropologie van Danielle Braun en Jitske Kramer
Het motto van Braun en Kramer is ‘leren van wat we al weten’. Dit verwijst naar reflectie en het stilstaan waar we als mens, organisatie, samenleving vandaan komen, roept ook een sfeer op van verstilling en respect van ‘wat al is en wat we in deze turbulente tijd schijnbaar zijn verloren: datgene dat we ooit hebben opgebouwd en ontwikkeld. Door steeds te starten vanuit de tradities die de antropologie onderzoekt, bieden de auteurs en goed tegenwicht tegen al die vernieuwingsdenkers, die denken dat het opstarten van fase 2 automatisch volgt op het afsluiten van fase 1. Ons westerse denken wordt gekenmerkt door lineariteit, waarin de ‘tussentijd’ niet bekend is, maar waarmee de antropologie ons mee bekend maakt en in organisatieveranderingsprocessen mee leert omgaan.
Braun en Kramer proberen iets van de taal en grammatica van ‘cultuur’ te laten zien en komen op grond hiervan tot de conclusie dat organisatieverandering niet zo’n taaie aangelegenheid is. Cultuur verandert namelijk voortdurend en is ook een stap voor stap proces in nauwe dialoog. Steeds teruggrijpend naar de Bedoeling, de totempaal.
Corporate antropologie en conceptuele ondergrond
Cultuur is iets wat mensen elkaar aanleren, het is wat geleerd, gedeeld en doorgegeven wordt, tussen mensen en tussen generaties. Cultuur is een patroon van en voor de werkelijkheid dat leven en handelen richting geeft; cultuur ordent de chaos om ons heen. Het vult de white spaces between people: met relaties, verbindingen, gedrag, overtuigingen. Het heeft de neiging om zichzelf in stand te houden, te vermeerderen en te herhalen.
Ook in organisaties ontwikkelen mensen een cultuur, wordt deze geleerd, gedeeld en doorgegeven. Organisatiecultuur is het DNA van de organisatie. Dit gebeurt continu en daarom is volgens mij ‘veranderen’ in de ogen van Braun en Kramer ook niet zo spannend. Cultuur zit vaak zo diep in het DNA van een collectief dat we het ons niet eens bewust zijn, maar plotseling tot de ontdekking komen hoe bepalend het is.
Corporate antropologie is het vakgebied dat bij uitstek complexiteit van betekenisgeving, gewoonten, spelregels onderzoekt, duidt en herijkt. Het laats zien wat zich werkelijk afspeelt in de dynamiek van de organisatie. De auteurs willen zichtbaar maken dat het bekijken van een organisatie als een tribe, een stam, inzicht verschaft in mens, zijn gedrag en wijze van organiseren. Ze geven voorbeelden: bij reorganiseren is het handig als je snapt wat de rites de passages zijn en hoe je onzekerheid bij verandering moet managen; implementeren van het nieuwe werken?, kijk eens hoe nomaden dat eeuwen geleden al deden; onmogelijke cultuurverandering?, culturen veranderen voortdurend en elke generatie doet het weer anders.